CHOROBY I SZKODNIKI TUI?
Tuje są popularnymi roślinami ogrodowymi ze względu na swoje zimozielone igły i zdolność do tworzenia estetycznych żywopłotów oraz ozdobnych kształtów. Jednak, jak każda roślina, także tuje są narażone na choroby i ataki szkodników, które mogą zaszkodzić ich zdrowiu i wyglądowi. Dlatego ważne jest, aby ogrodnicy, zarówno doświadczeni, jak i ci, którzy dopiero zaczynają przygodę z tujami, byli świadomi tych potencjalnych zagrożeń i wiedzieli, jak z nimi walczyć.
Zrozumienie tych zagrożeń i wiedza na temat sposobów zapobiegania oraz leczenia może pomóc w utrzymaniu zdrowych i pięknych tuj. Ochrona tuj przed chorobami i szkodnikami jest istotnym elementem utrzymania atrakcyjnego i zdrowego krajobrazu.
Najczęściej obserwowanym objawem chorobowym na tujach jest brązowienie igieł. Gdy zauważymy niepokojące objawy na tujach, nie należy od razu wpadać w panikę, myśląc, że rośliny opanowała straszna choroba grzybowa. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na konkretne objawy, czas, w jakim się pojawiły, i pogodę. Wiele objawów nie ma podłoża grzybowego, ponieważ przyczyna ich pojawienia się jest fizjologiczna.
Dobrym przykładem jest brązowienie igieł tui występujące zimą. Górna strona łusek brązowieje, jest to całkowicie naturalny proces fizjologiczny tui spowodowany niską temperaturą i nie należy specjalnie się nim martwić. Ten objaw jest obserwowany u wielu popularnych odmian tui, między innymi u szybko rosnącej odmiany żywopłotowej, jaką jest tuja Brabant.
Na wiosnę tuje wybarwiają się z powrotem na zielono.
USYCHANIE TUI W CZASIE ZIMY
Warto zwrócić uwagę, iż często spotykane jest brązowienie igieł tui w okresie zimowym. Wówczas podejrzewa się, że rośliny przemarzły. Tymczasem tuja jest rośliną wysoce mrozoodporną! Natomiast, jako roślina zimozielona, potrzebuje do wegetacji wody przez cały rok, również w zimie. W tym czasie pędy tui są wysuszane przez mroźne suche wiatry, a z zamarzniętej gleby roślina nie może pobrać brakującej jej wody, co prowadzi do jej usychania.
UWAGA
Dlatego tuje należy obficie podlać jesienią, przed nadejściem mrozów, oraz w razie potrzeby podlewać rośliny w zimie, w okresach odwilży, gdy gleba rozmarznie, np. koniec grudnia - początek stycznia. Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo w artykule: Pielęgnacja tui przed i w czasie zimy?
CHOROBY GRZYBOWE I SZKODNIKI ?
I. CHOROBY GRZYBOWE - INFEKCJE GRZYBICZE TUJ.
1) Zgnilizna podstawy pędu - Fytoftoroza 'Phytophthora citricola'.
2) Opieńkowa zgnilizna korzeni 'Armillaria mellea'.
3) Szara pleśń 'Botrytis cinerea'.
4) Fuzarioza 'Fusarium avenaceum', 'Fusarium culmorum'.
5) Zamieranie wierzchołków pędu 'Kabatina thujae'.
6) Plamistość łusek 'Didymascella thujina', 'Keithia thujina'.
7) Obrączkowa plamistość pędów 'Pestalotiopsis funerea', 'Pestalotia funerea'.
8) Diplodia 'Diplodia thujana'.
II. CHOROBY BAKTERYJNE TUJ.
1) Zaraza bakteryjna - Pseudomonas syringae.
2) Zaraza bakteryjna - Erwinia spp.
3) Zaraza bakteryjna - Xanthomonas spp.
III. SZKODNIKI ŻYJĄCE NA LIŚCIACH, ŁODYGACH I WEWNĄTRZ TUJ.
Szkodniki żyjące na liściach, łodygach.
1) Misecznik tujowiec 'Parthenolecanium fletcheri'.
2) Mszyca - miodownica żywotnikowa 'Cinara cupressi'.
3) Mszyca - miodownica cyprysikowa 'Cinara cupressivora'.
4) Przędziorek sosnowiec 'Oligonychus ununguis'.
Szkodniki żyjące w łodygach, pod korą i w gałęziach.
5) Licinek tujowiaczek 'Argyresthia thuiella'.
6) Licinek jałowcowiaczek 'Argyresthia trifasciata'.
7) Dumek jałowcowy 'Lamprodila festiva'.
8) Kornik 'Phloeosinus aubei'.
9) Kozulka kolcokrywka 'Pogonocherus hispidus'.
Inne szkodniki.
10) Pies i kot.
11) Gryzonie: karczownik oraz nornik zwyczajny.
I. CHOROBY GRZYBOWE.
Groźne dla tuji choroby grzybowe powodują znaczne osłabienie roślin, które gorzej rosną, są mniej odporne na mróz i nie prezentują się okazale. Najlepszym sposobem walki z grzybami jest - zapobieganie oraz przeciwdziałanie.
Dobrym przykładem jesteśmy my - ludzie, np. kiedy jesteśmy w dobrej kondycji fizycznej, większość z nas pozostaje zdrowa. Jednak, gdy jesteśmy osłabieni lub zestresowani, najczęściej dochodzi do różnych infekcji. To dlatego, że nasz system immunologiczny (obronny) zostaje osłabiony, a co za tym idzie wszelkie patogeny mają ułatwioną drogę do rozprzestrzeniania się w naszych organizmach.
U roślin nie jest inaczej.
Osłabione stresem rośliny podczas przesadzania są szczególnie narażone na atak grzybów. Podczas sadzenia tui należy zwrócić uwagę, aby gleba była luźna, bogata w próchnicę i wilgotna, o wartości pH podłoża 4,5 do 5,5. Powodem infekcji może być np. niedobór wapnia (Ca) i magnezu (Mg), który występuje u roślin rosnących na glebach bardzo kwaśnych, lub brak żelaza (Fe), który występuje u roślin rosnących na glebach wapiennych, gdzie pH gleby jest zbyt wysokie. Więcej informacji o pH gleby napisałem w artykule: Gleba dla tui? Do nasilenia chorób grzybiczych przyczynia się pogoda i my sami, kiedy nieświadomie prowokujemy grzyby do infekcji roślin.
Przykładem jest nieprawidłowe podlewanie roślin np. kiedy podlewamy tuje od góry.
W wysokich temperaturach, kiedy najczęściej mamy ochotę zraszać rośliny, woda paruje, co sztucznie stwarza warunki podobne do tych jesienią (ciepło i wilgotno). Są to idealne warunki dla rozprzestrzeniania się chorób grzybowych. Ten problem szeroko opisałem w artykule: Jak prawidłowo podlewać tuje?
Działaniami zapobiegawczymi atakom grzybów są opryski prewencyjne, wykonywane preparatami przeciwgrzybiczymi na zdrowych roślinach. Opryski te prowadzą do zabezpieczenia roślin przed atakami chorób grzybiczych. Opryski zapobiegawcze wykonujemy z zachowaniem podstawowych zasad ostrożności np.:
- Zabiegi najlepiej wykonywać przy bezwietrznej pogodzie.
- Najlepiej opryskiwać rośliny gdy prędkość wiatru nie przekracza 3 m/s.
- Należy zachować odległość co najmniej 5 m od pasiek, upraw zielarskich, rezerwatów przyrody, strefy pośredniej ujęć wody i wód powierzchniowych.
- Należy uważać na dzieci, a sam oprysk powinniśmy przeprowadzić późnym popołudniem kiedy owady np. pszczoły wykazują najmniejszą aktywność.
- Opryski wykonujemy 2-3 razy w ciągu roku.
- Do oprysków zapobiegawczych możemy użyć np. fungicyd o szerokim działaniu systemicznym.
Ważne!
Niewłaściwe zastosowanie oprysku może znacząco zaszkodzić roślinom. Dlatego przed użyciem preparatu ochronnego warto skonsultować się (dowiedzieć się), jak prawidłowo łączyć różne środki ochrony roślin. W ten sposób można uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek, takich jak zaburzenia metabolizmu, które mogą objawiać się fitotoksycznością u roślin.
Krótko na temat co to jest fitotoksyczność?
Fitotoksyczność to nic innego jak niekorzystny wpływ substancji chemicznych na rośliny. Więcej na temat fitotoksyczności opisałem w artykule: Diagnoza. Do oprysków zapobiegawczych, prewencyjnych możemy użyć również niechemiczne środki ochrony roślin. Pytanie brzmi: "Tylko co to jest?"
Moja odpowiedź to: bakterie oraz grzyby!
PO PIERWSZE BAKTERIE.
Te małe mikroorganizmy kojarzą się najczęściej z czymś nie dobrym, co atakuje nasze rośliny. A przecież bakterie dzięki swym dobroczynnym właściwością mogą poprawić kondycję tuj.
Słaba popularność stosowania biologicznych środków ochrony roślin wynikała kiedyś głównie z trudności wynikających z ich przechowywania oraz krótkiej daty przydatności do użytku, dlatego najczęściej stosowali je głównie profesjonaliści.
Od 2018 użycie bakterii do ochrony roślin stało się zupełnie proste i możliwe dla każdego posiadacza ogrodu. Więcej informacji o dobroczynnych właściwościach bakterii, które poprawiają kondycję roślin, opisałem szerzej w artykule: Bakterie na tujach?
PO DRUGIE GRZYBY.
Przykładem jednego z naturalnych środków ochrony roślin jest biofungicyd Polyversum® WP. Środek Polyversum® WP ma w swoim składzie wyselekcjonowany niewywołujący chorób grzyb 'Pythium oligandrum', który jest pasożytem niektórych gatunków grzybów chorobotwórczych. Polyversum® WP jest pozbawiony substancji chemicznie aktywnych, przez co jest bezpieczny dla pszczół oraz innych owadów zapylających. Oprysk tym środkiem ma zastosowanie dla wszystkich roślin ogrodowych. Więcej informacji znajduje się w artykule Grzyb przeciwko grzybom?
Resumując.
Pamiętać należy, że dobre zaopatrzenie w wodę i składniki odżywcze pomaga również zapobiegać infekcjom grzybiczym, ponieważ większość roślin będąc w dobrej kondycji zdrowotnej jest odporna na ataki patogenów chorobotwórczych. Dlatego właśnie prawidłowe sadzenie roślin oraz pielęgnacja będzie odgrywała kluczową rolę w zapobieganiu ataków grzybów.
Poniżej opisałem choroby grzybicze, które atakują tuje.
1) Zgnilizna podstawy pędu - Fytoftoroza 'Phytophthora citricola'.
Choroba ta objawia się głównie żółknięciem igieł, brązowieniem pędów oraz zamieraniem całych roślin. W bardziej zaawansowanych stadiach drewno u podstawy pędu brązowieje, a tuja przestaje rosnąć. Grzyb ten szczególnie dobrze rozwija się w warunkach nadmiernej wilgotności gleby oraz stagnacji wody.
Cykl rozwojowy: Phytophthora citricola zimuje w glebie i na resztkach roślinnych. Wiosną, przy wzroście wilgotności i temperatury (18–22°C), zarodniki grzyba, zwane zoosporami, zaczynają się intensywnie namnażać i rozprzestrzeniać za pośrednictwem wody, wiatru oraz narzędzi ogrodniczych. Zoospory wnikają do roślin przez rany, uszkodzenia kory oraz system korzeniowy. Grzyb atakuje tkanki roślinne, zaburzając ich zdolność do transportu wody i składników odżywczych, co prowadzi do brązowienia i obumierania pędów.
Zapobieganie i zwalczanie: Wczesna diagnoza i monitoring stanu roślin są kluczowe dla skutecznej ochrony tui. Zainfekowane rośliny powinny być natychmiast usunięte i spalone, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się patogenu. Ważne jest również ograniczenie nadmiernego podlewania oraz zapewnienie odpowiedniej cyrkulacji powietrza wokół roślin. Regularne monitorowanie wilgotności gleby oraz badania laboratoryjne mogą pomóc w szybszym wykrywaniu problemu.
Środki ochrony: W walce z Phytophthora citricola skuteczne są preparaty grzybobójcze (fungicydy), które ograniczają rozwój patogenu. Można także stosować preparaty zawierające miedź, które wspierają naturalną odporność roślin. Dla tych, którzy preferują metody biologiczne, warto rozważyć zastosowanie szczepów antagonistycznych grzybów, takich jak Trichoderma harzianum, które konkurują z patogenem i ograniczają jego rozwój.
Dobre praktyki ogrodnicze: Aby zminimalizować ryzyko infekcji, zaleca się stosowanie ściółkowania tuj, np. korą sosnową. Kora ogranicza bezpośredni kontakt wody z korzeniami, jednocześnie poprawiając strukturę gleby. Równie istotne jest zapewnienie dobrej przepuszczalności gleby, co pozwala uniknąć stagnacji wody – dlatego tak ważne jest prawidłowe sadzenie tuj, uwzględniające warunki drenażowe, które zapewnia mieszanka torfu z glebą rodzimą. Regularne przycinanie roślin poprawia cyrkulację powietrza, co sprzyja zdrowemu wzrostowi roślin i ogranicza rozwój patogenów.
2) Opieńkowa zgnilizna korzeni - Armillaria mellea.
Opieńka miodowa (Armillaria mellea) poraża żywe drzewa iglaste oraz pniaki, będąc jednym z najgroźniejszych grzybów chorobotwórczych korzeni drzew. Powoduje ona także białą zgniliznę drewna. Objawami choroby są matowe, żółknące i brązowiejące łuski tui. Na powierzchni kory oraz samym drewnie pojawiają się duże płaty białej grzybni. Kora u nasady pędów brązowieje, obumiera i pęka, odsłaniając drewno. W bardziej zaawansowanych stadiach można zauważyć opóźniony wzrost roślin oraz ich ogólne osłabienie.
Cykl rozwojowy: Owocniki Armillaria mellea pojawiają się od września do listopada, w kępach, gromadnie, a czasami nawet masowo, szczególnie na pniakach lub w szyjce korzeniowej drzewa. Chociaż wszystkie gatunki tego grzyba mają jadalne owocniki, nie są tolerowane przez wszystkich. Ponadto w stanie surowym lub niedogotowane mogą być szkodliwe, dlatego nie należy spożywać opieniek w większych ilościach. Z powodu ich masowego występowania oraz długich tradycji zbierania, są chętnie gromadzone i dopuszczone do obrotu handlowego.
Czynniki sprzyjające infekcji: Infekcje Armillaria mellea są szczególnie powszechne w warunkach nadmiernej wilgotności oraz słabej cyrkulacji powietrza. Gleba o słabym drenażu i zastoju wody sprzyja rozwojowi grzyba, co zwiększa ryzyko zakażeń. Przykładem takiej gleby jest gleba gliniasta, która jest słabo przepuszczalna i prowadzi do zastoju wody w obszaże korzeni.
Zapobieganie i zwalczanie: Porażone rośliny należy niezwłocznie usuwać i palić, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się grzyba. Tuje rosnące w pobliżu powinny być opryskane odpowiednim fungicydem. Ważne jest również, aby monitorować stan roślin i dbać o ich zdrowie, aby zminimalizować ryzyko infekcji. Regularne inspekcje wizualne mogą pomóc w szybkim wykrywaniu problemów.
Środki ochrony: W walce z Armillaria mellea skuteczne są preparaty grzybobójcze, które hamują rozwój patogenu. Można również stosować grzyby antagonistyczne, takie jak Trichoderma, które mogą pomóc w ograniczeniu rozwoju grzyba chorobotwórczego. Regularne stosowanie fungicydów (opryski prewencyjne) w okresie wysokiego ryzyka infekcji może pomóc w ochronie roślin przed tym groźnym grzybem.
Dobre praktyki ogrodnicze: Aby zminimalizować ryzyko infekcji, zaleca się dbanie o zdrowie gleby poprzez jej odpowiednie nawadnianie oraz używanie organicznych nawozów, które wspierają naturalne mikroorganizmy. Ważne jest również unikanie nadmiernego zagęszczania roślin oraz regularne monitorowanie stanu tuj. Edukacja ogrodników na temat chorób roślin i ich objawów jest kluczowa dla skutecznej ochrony roślin. Prawidłowe sadzenie oraz odpowiednia cyrkulacja powietrza wokół roślin sprzyjają ich zdrowemu wzrostowi, co z kolei wspiera bioróżnorodność w ogrodach.
ZAMIERANIE PEDÓW DRZEW I KRZEWÓW IGLASTYCH:
Kolejną często obserwowaną chorobą na tujach jest zamieranie pędów drzew i krzewów iglastych. W tym przypadku pojawiają się nekrozy podstawy pędu, zamieranie łusek i rakowacenie pędów. Łuski tui żółkną poczynając od wierzchołka, a następnie brązowieją i obumierają. Należy wówczas wycinać i palić porażone części roślin oraz zapewnić optymalne warunki rozwoju dla tui. Tuje trzeba opryskać środkiem grzybobójczym.
3) Szara pleśń tui Botrytis cinerea.
Szara pleśń, wywołana przez grzyb Botrytis cinerea, jest powszechnie występującą chorobą, która dotyka tuje, zwłaszcza te uprawiane w nieodpowiednich warunkach. Objawy choroby obejmują pojawienie się wodnistych plam na łuskach, które w miarę postępu choroby brązowieją i zamierają. W wilgotnych warunkach, a zwłaszcza w temperaturach od 15 do 25 °C, na powierzchni tych plam może pojawić się charakterystyczny szary nalot pleśniowy, który jest znakiem aktywności grzyba.
Cykl rozwojowy: Botrytis cinerea zimuje w resztkach roślinnych, a zarodniki grzyba są przenoszone przez wiatr, wodę i owady. Warunki wysokiej wilgotności oraz zbyt gęste zagęszczenie roślin sprzyjają rozwojowi choroby. Grzyb atakuje łuski oraz inne tkanki roślinne, prowadząc do ich obumierania. W szczególności, tuje rosnące w cieniu lub w miejscach o słabej cyrkulacji powietrza są bardziej narażone na infekcje. Regularne przeglądy roślin w sezonie wzrostu mogą pomóc w wczesnym wykrywaniu objawów choroby.
Zapobieganie i zwalczanie: Wczesna diagnoza i odpowiednia pielęgnacja roślin są kluczowe dla skutecznej ochrony tui przed szarą pleśnią. Porażone części roślin należy niezwłocznie usuwać, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się patogenu. Polecam również unikanie zbyt gęstego sadzenia tui, co pozwoli na lepszą cyrkulację powietrza wokół roślin. Tuje rosnące w formie żywopłotu powinny być przycinane regularnie, aby zapewnić odpowiednie warunki wzrostu. Dobrą praktyką jest także zapewnienie roślinom odpowiedniego nawożenia, co wzmocni ich odporność na choroby.
Środki ochrony: Aby zapobiec występowaniu szarej pleśni, skuteczne są prewencyjne opryski dedykowanymi fungicydami. Warto również stosować preparaty oparte na naturalnych składnikach, takie jak ekstrakty roślinne, które wspierają zdrowie roślin oraz ograniczają rozwój patogenów. Można także rozważyć zastosowanie antagonistycznych mikroorganizmów, takich jak Trichoderma spp., które wspomagają rośliny w walce z chorobami.
Dobre praktyki ogrodnicze: Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia szarej pleśni, zaleca się dbanie o odpowiednie warunki glebowe oraz stosowanie ściółkowania, co poprawia strukturę gleby i ogranicza bezpośredni kontakt wody z korzeniami. Regularne monitorowanie stanu roślin oraz ich pielęgnacja są kluczowe dla zapewnienia zdrowia tui. Należy także dbać o odpowiednie nawożenie i zapewnienie roślinom wystarczającej ilości światła, co sprzyja ich zdrowemu wzrostowi.
4) Fuzarioza: Fusarium avenaceum lub Fusarium culmorum.
Fuzarioza tui, wywoływana przez grzyby Fusarium avenaceum i Fusarium culmorum, początkowo objawia się porażeniem jedynie wierzchołków pędów. Z czasem grzyb przenosi się na łuski, które żółkną, następnie brązowieją i obumierają. W ostatniej fazie choroby na nekrotycznych plamach można zauważyć pomarańczowe skupiska zarodników, co jest charakterystycznym objawem zakażenia.
Cykl rozwojowy: Grzyby Fusarium zimują w glebie oraz na resztkach roślinnych. W odpowiednich warunkach, zwłaszcza przy wysokiej wilgotności i temperaturze, zarodniki grzyba zaczynają się intensywnie rozmnażać. Mogą być przenoszone przez wiatr, wodę lub narzędzia ogrodnicze. Patogen wnika do roślin przez rany oraz uszkodzenia, atakując tkanki roślinne i zaburzając ich funkcje życiowe.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Fuzarioza występuje szczególnie w warunkach nadmiaru wilgoci, wysokiej temperatury oraz osłabienia roślin spowodowanego innymi czynnikami stresowymi, takimi jak niewłaściwe nawożenie czy zbyt gęste sadzenie.
Zapobieganie i zwalczanie: Wczesna diagnoza i monitoring stanu roślin są kluczowe dla skutecznej ochrony tui przed fuzariozą. Porażone rośliny należy niezwłocznie wycinać i palić, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się patogenu. Ważne jest również dbanie o odpowiednie warunki glebowe oraz unikanie nadmiernego podlewania, co sprzyja rozwojowi choroby. Polecam przeprowadzanie regularnych przeglądów roślin w sezonie wegetacyjnym.
Środki ochrony: Aby zapobiec występowaniu fuzariozy, skuteczne są opryski dedykowanymi fungicydami, które zwalczają grzyby z rodzaju Fusarium. Można także stosować preparaty oparte na naturalnych składnikach, które wspierają zdrowie roślin oraz ograniczają rozwój patogenów. Dobrze sprawdzają się również antagonistyczne mikroorganizmy, takie jak Trichoderma spp., które pomagają roślinom w walce z chorobami poprzez konkurencję o zasoby oraz produkcję substancji hamujących wzrost grzybów chorobotwórczych.
Dobre praktyki ogrodnicze: Aby zminimalizować ryzyko infekcji fuzariozą, zaleca się utrzymanie dobrej cyrkulacji powietrza wokół roślin oraz regularne przycinanie tui. Ściółkowanie roślin, na przykład korą sosnową, pomaga w poprawie struktury gleby oraz ogranicza bezpośredni kontakt wody z korzeniami. Ważne jest także monitorowanie wilgotności gleby i unikanie stagnacji wody, co stwarza idealne warunki do rozwoju patogenów. Regularne stosowanie preparatów wspomagających odporność roślin pomaga dodatkowo zwiększyć ich odporność na choroby.
Obserwacje po zabiegach: Po zastosowaniu fungicydów i innych środków ochrony roślin, zalecam dokładne monitorowanie stanu tui oraz ocena skuteczności podjętych działań. W przypadku braku poprawy należy rozważyć dodatkowe zabiegi ochronne lub zmianę metody ochrony.
5) Zamieranie wierzchołków pędu Kabatina thujae.
Osłabione stresem rośliny podczas przesadzania są szczególnie narażone na atak tego grzyba. Głównym powodem infekcji jest niedobór wapnia (Ca), który występuje, gdy rośliny są sadzone na glebach o zbyt wysokim pH (gleby wapienne), oraz niedobór magnezu (Mg), który występuje najczęściej, gdy tuje rosną na glebach bardzo kwaśnych. Należy pamiętać, że odpowiednie zaopatrzenie w wodę i składniki odżywcze również pomaga zapobiegać chorobom grzybowym. Dodatkowo, należy unikać nadmiernego zagęszczenia roślin, co może sprzyjać rozwojowi choroby.
Cykl rozwojowy: Grzyb Kabatina thujae atakuje głównie młode igły (liście) oraz końcówki miękkich pędów, gdzie można zauważyć czarne zarodniki. Grzyb ten można odróżnić od Didymascella thujina dzięki ciemno czarnemu zabarwieniu, które mocno kontrastuje ze zdrowymi igłami. Grzyb nie powoduje poważnych uszkodzeń, jeśli zostanie rozpoznany we właściwym czasie i konsekwentnie zwalczany.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Osłabione rośliny, zwłaszcza podczas przesadzania, oraz nieodpowiednie warunki glebowe sprzyjają rozwojowi tego patogenu. Niewłaściwe pH gleby i nadmierne zagęszczenie roślin mogą prowadzić do infekcji.
Środki ochrony: Porażone części tui należy przycinać tak daleko, jak to tylko możliwe, pamiętając jednak, aby cięcia nie były zbyt głębokie – nie do starego drewna! Chore tuje należy opryskać środkiem grzybobójczym, aby zminimalizować rozprzestrzenienie się choroby.
Dobre praktyki ogrodnicze: Podczas sadzenia tui, należy zapewnić, aby gleba była luźna, bogata w próchnicę i wilgotna (najlepsze jest rodzime podłoże wymieszane z torfem kwaśnym). Dobre zaopatrzenie w wodę i składniki odżywcze pomaga zapobiegać chorobom grzybowym oraz ogranicza ryzyko ataku Kabatina thujae.
Obserwacje po zabiegach: Po przeprowadzeniu zabiegów ochronnych warto monitorować stan roślin. Regularne obserwacje pomogą w wykryciu ewentualnych oznak infekcji oraz ocenie skuteczności podjętych działań.
6) Plamistość łusek Didymascella thujina, Keithia thujina.
Chorobę powoduje grzyb Didymascella thujina, którego zarodniki wydostają się z worków i rozprzestrzeniają od maja do października. W początkowej fazie choroby można zaobserwować blednięcie i opadanie łusek, co jest często pierwszym sygnałem zbliżającej się infekcji. Począwszy od kwietnia łuski na pędach bledną, brunatnieją i zamierają, a na każdej z nich pojawiają się 1-3 miseczki. Miseczki są jasnobrunatne do czarnych, poduszeczkowate, okrągłe; po pewnym czasie wysychają, tworząc małe, okrągłe zagłębienia. Młode rośliny zaatakowane przez chorobę słabiej rosną i wiele z nich ginie.
Cykl rozwojowy: Didymascella thujina może zimować na resztkach roślinnych, co podkreśla znaczenie usuwania chorych części roślin w sezonie. Zarodniki są przenoszone przez wiatr oraz deszcz, a ich rozwój jest sprzyjany przez wilgotne warunki atmosferyczne.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Stres związany z niewłaściwym nawadnianiem, niedoborem składników odżywczych lub szkodnikami może znacząco zwiększyć ryzyko wystąpienia plamistości. Choroba ta jest szczególnie powszechna w gęsto posadzonych żywopłotach, gdzie brak cyrkulacji powietrza sprzyja rozwojowi patogenu.
Środki ochrony: Chore tuje należy opryskać środkiem grzybobójczym, fungicydem. Aby zapobiec występowaniu plamistości, skuteczne są opryski prewencyjne dedykowanymi fungicydami.
Dobre praktyki ogrodnicze: Zastosowanie dobrych praktyk ogrodniczych oraz systematyczne monitorowanie roślin są kluczowe dla utrzymania zdrowych tuj i minimalizowania ryzyka wystąpienia plamistości łusek. Należy także unikać nadmiernego zagęszczenia roślin, co może sprzyjać rozwojowi choroby.
Obserwacje po zabiegach: Po zastosowaniu fungicydów, zalecam regularne monitorowanie stanu roślin, aby ocenić skuteczność zabiegów oraz wykryć ewentualne nawroty choroby.
7) Obrączkowa plamistość pędów Pestalotiopsis funerea, Pestalotia funerea.
Jest to infekcja grzybowa zagrażająca przede wszystkim okazom osłabionym, np. przez przesadzanie, niewłaściwe zabiegi pielęgnacyjne czy trudne warunki środowiskowe, takie jak nadmiar lub niedobór wody, oraz przemarznięcie w okresie zimowym, które jest głównie wynikiem braku wody.
Cykl rozwojowy: Zarodniki grzyba mogą przetrwać w glebie oraz na resztkach roślinnych, w tym na korze i gałęziach, co ułatwia ich rozprzestrzenianie się. Gdy warunki są sprzyjające (wysoka wilgotność, odpowiednia temperatura), zarodniki kiełkują, a grzyb infekuje młode pędy, prowadząc do powstawania nekrotycznych zmian na korze. Infekcja często występuje w fazie wegetacyjnej roślin, szczególnie gdy są one osłabione przez inne czynniki stresowe.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Rozwój Pestalotiopsis funerea sprzyjają wysokie temperatury (18–25°C) oraz wysoka wilgotność powietrza. Osłabione rośliny, szczególnie te narażone na stres, są bardziej podatne na infekcje. Częste deszcze lub nadmierne nawadnianie mogą prowadzić do rozwoju choroby.
Zapobieganie i zwalczanie: Symptomy obejmują żółknięcie czubków gałązek i pojawianie się nekrotycznych zmian na korze pędów. W miarę postępu choroby, na korze mogą pojawiać się czarne plamy oraz zasychające końcówki. Należy usunąć zainfekowane gałązki wraz z zapasem zdrowej tkanki, aby ograniczyć dalsze rozprzestrzenianie się choroby.
Środki ochrony: Rośliny porażone Pestalotiopsis funerea należy opryskiwać fungicydem, np. preparatami na bazie miedzi lub innymi dedykowanymi fungicydami. Warto również rozważyć stosowanie biologicznych metod kontroli, takich jak antagonistyczne mikroorganizmy, które mogą pomóc w zwalczaniu patogenu.
Dobre praktyki ogrodnicze: Aby ograniczyć ryzyko wystąpienia choroby, należy zadbać o odpowiednie warunki wzrostu roślin. Podczas sadzenia warto zapewnić, aby gleba była dobrze napowietrzona i przepuszczalna. Należy unikać nadmiernego zagęszczenia roślin, co sprzyja rozwojowi choroby. Regularne monitorowanie stanu zdrowia roślin oraz dbałość o optymalne nawadnianie są kluczowe.
Obserwacje po zabiegach: Po zastosowaniu fungicydów i usunięciu chorych gałązek, warto obserwować rośliny przez kilka tygodni. Jeśli objawy choroby nie ustępują lub pojawiają się nowe zmiany, należy powtórzyć zabiegi ochronne.
8) Diplodia thujana.
Diplodia thujana jest grzybem, który często atakuje osłabione rośliny iglaste, w tym tuje. Infekcja zaczyna się w miejscach uszkodzeń mechanicznych, takich jak rany po cięciach lub urazy spowodowane warunkami atmosferycznymi. W miarę rozwoju grzyb powoduje obumieranie kory i pędów, co prowadzi do żółknięcia i opadania igieł. Odpowiednia pielęgnacja oraz szybkie reagowanie na pierwsze objawy choroby są kluczowe dla ograniczenia jej rozprzestrzeniania.
Poniżej znajduje się szczegółowy opis cyklu rozwojowego, warunków sprzyjających infekcji oraz metod zapobiegania i zwalczania choroby.
Cykl rozwojowy: Diplodia thujana to grzyb anamorficzny z rodziny Botryosphaeriaceae. Atakuje głównie osłabione rośliny, zwłaszcza w miejscach uszkodzeń mechanicznych, takich jak rany powstałe podczas cięcia, przesadzania czy w wyniku uszkodzeń mrozowych. Zarodniki grzyba wnikają przez uszkodzoną korę i łyko, kiełkując wewnątrz tkanki roślinnej, gdzie tworzą grzybnię. Ta grzybnia powoduje uszkodzenia kory i wiązek przewodzących, co przyczynia się do zamierania pędów.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Grzyb rozwija się w miejscach uszkodzeń mechanicznych, zwłaszcza gdy warunki środowiskowe są niesprzyjające dla roślin. Należą do nich stres suszy, nadmierne podlewanie, przemarznięcia czy niewłaściwe nawożenie. Osłabione rośliny są bardziej podatne na infekcje, a nadmiar wilgoci sprzyja szybszemu rozprzestrzenianiu się zarodników, szczególnie w gęstych nasadzeniach.
Zapobieganie i zwalczanie: Porażone części tui należy przycinać tak daleko, jak to możliwe, starając się nie uszkadzać zdrowych tkanek. Ważne jest regularne monitorowanie stanu roślin i wczesne usuwanie uszkodzonych gałęzi. W przypadku silniejszych infekcji opryski fungicydami co dwa tygodnie mogą pomóc w zahamowaniu rozwoju choroby. Pamiętaj o odpowiednim stosowaniu środków ochrony roślin, zgodnie z zaleceniami producenta.
Środki ochrony: Regularne stosowanie fungicydów jest kluczowe w walce z Diplodia thujana. Fungicydy powinny być aplikowane co dwa tygodnie, szczególnie po okresach stresu dla roślin, takich jak susza lub przymrozki. Ochrona roślin przed mechanicznymi uszkodzeniami, a także odpowiednie nawodnienie i nawożenie mogą zapobiec osłabieniu roślin, co zmniejsza ryzyko infekcji.
Dobre praktyki ogrodnicze: Unikanie uszkodzeń mechanicznych podczas prac pielęgnacyjnych jest kluczowe dla ograniczenia ryzyka infekcji. Regularne przycinanie powinno być wykonywane narzędziami zdezynfekowanymi, aby nie przenosić zarodników. Ponadto, usunięcie opadłych igieł oraz martwych gałęzi z otoczenia roślin zmniejsza ryzyko rozprzestrzeniania się choroby. Zbyt gęste nasadzenia warto rozluźnić, aby zapewnić dobrą cyrkulację powietrza.
Obserwacje po zabiegach: Rośliny, które zostały poddane opryskom i właściwej pielęgnacji, zazwyczaj wykazują poprawę już po kilku tygodniach. W przypadku powolnej regeneracji ważna jest cierpliwość i kontynuacja działań ochronnych. Jeżeli jednak infekcja postępuje, a rośliny nadal usychają, należy je jak najszybciej usunąć i spalić, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się grzyba. Grzyb może przetrwać zarówno w resztkach roślinnych, jak i w martwej korze oraz w glebie, dlatego tak ważne jest dokładne usuwanie i utylizacja martwych części roślin.
II. CHOROBY BAKTERYJNE TUJ - ZAGROŻENIE I OCHRONA.
1) Zaraza bakteryjna spowodowana przez Pseudomonas syringae.
Tuje, popularne rośliny ozdobne, często stają się celem infekcji bakteryjnych, takich jak te wywołane przez Pseudomonas syringae. Choroba ta objawia się przede wszystkim żółknięciem igieł, zasychaniem pędów oraz nekrozami, czyli obumarłymi tkankami. Na początkowym etapie nekrozy mają wodnistą konsystencję, a w miarę postępu choroby brązowieją i zasychają. Bakterie te preferują chłodne i wilgotne warunki, co sprzyja ich szybkiemu rozprzestrzenianiu.
Cykl rozwojowy: Pseudomonas syringae zimuje w zainfekowanych roślinach lub resztkach roślinnych. Wiosną, kiedy wzrasta temperatura i wilgotność, bakterie aktywnie się rozmnażają i rozprzestrzeniają się za pośrednictwem wiatru, wody lub owadów. Do rośliny wnikają przez rany lub naturalne otwory, takie jak aparaty szparkowe, co prowadzi do infekcji.
Zapobieganie i zwalczanie: Wczesna diagnoza jest kluczowa dla skutecznej ochrony roślin. Zainfekowane części roślin powinny być natychmiast usunięte i zniszczone, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się bakterii. Ważne jest także zapewnienie odpowiedniej cyrkulacji powietrza oraz unikanie nadmiernego podlewania, które tworzy idealne warunki dla rozwoju patogenu. Dodatkowo, w ramach biologicznej ochrony, można stosować pożyteczne mikroorganizmy, takie jak Bacillus subtilis i Pseudomonas fluorescens, które konkurują z chorobotwórczymi bakteriami i stymulują naturalne mechanizmy obronne roślin.
2) Zaraza bakteryjna spowodowana przez Erwinia spp.
Innym patogenem atakującym tuje jest Erwinia spp. Bakteria ta wywołuje gnicie tkanek, które objawia się ciemnieniem, zmiękczeniem igieł i pędów. W miarę postępu infekcji dochodzi do rozpadu tkanek, często z towarzyszącą wodnistą, śluzowatą wydzieliną. Erwinia spp. preferuje cieplejsze i bardziej wilgotne warunki, co przyspiesza rozwój choroby, szczególnie gdy wilgoć zalega w obrębie rośliny.
Cykl rozwojowy: Podobnie jak Pseudomonas syringae, Erwinia spp. zimuje w zainfekowanych roślinach lub glebie. Wiosną bakterie te rozprzestrzeniają się poprzez wodę, owady lub narzędzia ogrodnicze. Wnikają do rośliny przez rany, powodując szybki rozwój choroby, zwłaszcza w wilgotnych warunkach.
Zapobieganie i zwalczanie: Kluczowe jest natychmiastowe usuwanie zainfekowanych fragmentów roślin, by zapobiec dalszemu rozwojowi choroby. Ważne jest zapewnienie dobrej cyrkulacji powietrza wokół roślin, unikanie nadmiernego podlewania oraz stosowanie odpowiednich praktyk pielęgnacyjnych, takich jak regularne przycinanie pędów i usuwanie chorych igieł. Warto również monitorować glebę i upewnić się, że nie ma w niej nadmiaru wilgoci, co sprzyja rozwojowi Erwinia spp.
3) Zaraza bakteryjna spowodowana przez Xanthomonas spp.
Xanthomonas spp. to kolejny rodzaj bakterii atakujących tuje, wywołując choroby, które znacząco obniżają estetykę i zdrowie rośliny. Objawia się plamistością igieł, ich żółknięciem i usychaniem, a w zaawansowanych przypadkach także opadaniem igieł i nekrozą mniejszych gałęzi. W sprzyjających warunkach infekcja może szybko się rozprzestrzenić.
Cykl rozwojowy: Bakterie Xanthomonas spp. wnikają do rośliny przez naturalne otwory, takie jak szparki, lub przez rany mechaniczne powstałe w wyniku działania szkodników bądź uszkodzeń podczas pielęgnacji. Najszybciej rozwijają się w warunkach wysokiej wilgotności i ciepła (powyżej 20°C), powodując uszkodzenia tkankowe.
Zapobieganie i zwalczanie: Aby ograniczyć rozwój choroby, należy usuwać zainfekowane gałęzie i igły, unikać nadmiernego podlewania oraz poprawiać cyrkulację powietrza wokół roślin poprzez regularne przycinanie. Warto także stosować preparaty miedziowe, które hamują rozwój bakterii.
Podsumowanie:
Choć różnice są niewielkie, każda z tych bakterii ma nieco inne preferencje dotyczące środowiska i specyficzne objawy chorób, które mogą pomóc w ich rozpoznaniu i skuteczniejszym zwalczaniu. Bakterie, Pseudomonas syringae, Erwinia spp. i Xanthomonas spp. różnią się objawami:
- Bakteria Pseudomonas syringae powoduje nekrozy tkanek i zasychanie pędów.
- Bakteria Erwinia spp. wywołuje gnicie tkanek, często z towarzyszącą wodnistą, śluzowatą wydzieliną.
- Bakteria Xanthomonas spp. tworzy plamistość igieł, a następnie prowadzi do ich żółknięcia i nekrozy gałęzi.
Zdrowe i silne tuje są mniej podatne na choroby. Regularne nawożenie, analiza gleby oraz stosowanie biologicznych środków ochrony wspierają naturalną odporność roślin, co zapewnia im długowieczność i estetyczny wygląd. Poważne infekcje są rzadkie dzięki naturalnej odporności tuj oraz ich właściwościom przeciwdrobnoustrojowym. Odpowiednia wentylacja i unikanie nadmiernego podlewania dodatkowo zmniejszają ryzyko chorób. Regularna pielęgnacja i dobre praktyki ogrodnicze (przycinanie, usuwanie chorych części) są kluczem do zachowania zdrowia i piękna tuj.
WAŻNA CIEKAWOSTKA .
Objawy wywołane przez bakterię Erwinia spp. mogą być łatwo pomylone z atakiem grzyba Botrytis cinerea, który powoduje szarą pleśń tui. Obie choroby mają pewne cechy wspólne, ale są też kluczowe różnice, które mogą pomóc w ich rozróżnieniu:
Podobieństwa: zgnilizna tkanek, wilgotne warunki, śluzowata konsystencja.
Zarówno Erwinia spp., jak i Botrytis cinerea powodują gnicie tkanek roślin, co objawia się zmiękczeniem i ciemnieniem igieł oraz pędów. Obydwa patogeny preferują wilgotne i mokre środowisko, co sprzyja rozwojowi zarówno bakterii, jak i grzyba. W obu przypadkach może pojawić się mokra, rozkładająca się tkanka, która jest szczególnie widoczna podczas zaawansowanej infekcji.
Kluczowe różnice: wydzielina, kolor nalotu, czas rozwoju.
Erwinia spp. często wywołuje wodnistą, śluzowatą wydzielinę, charakterystyczną dla infekcji bakteryjnych. W przypadku Botrytis cinerea, mimo że zgnilizna występuje, nie towarzyszy jej śluzowata wydzielina. Zamiast tego, grzyb ten wywołuje szarą, pylącą pleśń, która pokrywa obumarłe tkanki. Najbardziej rozpoznawalnym objawem Botrytis cinerea jest szary, pleśniowy nalot, który może pokrywać igły i pędy. W przypadku infekcji Erwinia spp., nalot pleśniowy nie występuje – pojawia się natomiast mokra zgnilizna z towarzyszącym śluzem. Botrytis cinerea często rozwija się szybciej w okresach przedłużonej wilgotności, zwłaszcza po deszczowych okresach, gdy wilgoć utrzymuje się na roślinach. Erwinia spp. może również rozwijać się szybko, ale jej cykl życia jest bardziej związany z bakteriami, które mogą przetrwać zimę w resztkach roślinnych i są zależne od ran w roślinie.
Wnioski:
Chociaż objawy mogą się na siebie nakładać, najważniejszym elementem rozróżnienia jest obecność charakterystycznego szarego nalotu w przypadku Botrytis cinerea oraz wodnistej, śluzowatej wydzieliny przy infekcji bakteryjnej Erwinia spp.. Właściwe rozpoznanie choroby jest kluczowe, ponieważ leczenie grzybów (np. fungicydami) różni się od metod stosowanych w przypadku bakterii (antybakteryjne środki ochrony roślin).
III. SZKODNIKI NA TUJACH.
Problemy w uprawie tui najczęściej wynikają z niewłaściwej pielęgnacji tych roślin, lub ataku choroby o podłożu grzybowym. Szkodniki na tujach pojawiają się znacznie rzadziej, najgroźniejszym z nich jest misecznik tujowiec, który potrafi zniszczyć całą roślinę. Czasem na tujach pojawia się też mszyca, zobacz jak rozpoznać te szkodniki oraz jak je zwalczać.
Zapobieganie?
Część zabiegów może w jakimś stopniu zredukować liczebność oraz pojawienie się mszyc:
- Redukujemy ilość roślin w ogrodzie do koniecznych, czyli często usuwamy chwasty, w ten sposób ograniczamy potencjalne nowe siedliska populacji owadów.
- Owadom sprzyja też nadmierne zagęszczenie roślin, dlatego powinniśmy sadzić rośliny w dość dużych odstępach. Spore odstępy pomiędzy roślinami również wpłyną korzystnie dla samych roślin, które nie będą z sobą rywalizować o światło i wodę oraz substancję odżywcze.
- Krzewy oraz drzewa powinniśmy w miarę często prześwietlać, w ten sposób wpuszczamy do wnętrza roślin więcej światła, mszyca tego nie lubi. Dla tego właśnie większe skupiska tych owadów znajdujemy w wewnętrznych partiach roślin, pod liśćmi czy też na tylnych częściach konarów drzew, gdzie właśnie światło nie dochodzi tak intensywnie.
Pod spodem kilka niechemicznych - ekologicznych sposobów na walkę z mszycą:
Owad przeciwko owadowi?
Istnieje grupa owadów, która żywi się mszycami i są to nasi sprzymierzeńcy w walce z nimi. Naturalnymi wrogami mszyc są: biedronka 'Coccinella septempunctata', błonkówka 'Hymenoptera', pryszczarek mszycojad 'Aphidoletes aphidimyza', skorki, cęgosze 'Dermaptera' czy złotook 'Chrysopidae'.
Rośliny przeciwko mszycy?
Istnieje grupa roślin, które odstraszają te owady, warto posadzić niektóre z nich np.: biedrzeniec anyż, anyżek 'Pimpinella anisum', bieluń 'Datura', cebula, czosnek cebula 'Allium cepa', czosnek 'Allium', lawenda 'Lavandula', kolendra 'Coriandrum', rumianek pospolity 'Matricaria chamomilla', lulek czarny, lulka, lulek jadowity, szalej czarny, żabi barszcz 'Hyoscyamus niger', petunia 'Petunia', mniszek lekarski, mniszek pospolity 'Taraxacum officinale', mięta 'Mentha', wrotycz pospolity 'Tanacetum vulgare'.
Możemy próbować walczyć z mszycą za pomocą ekologicznych preparatów.
Warto zastosować np.:
Gnojówkę z pokrzywy 'Urtica', wodę z mydłem, roztwory z czosnku, cebuli, mniszka lekarskiego czy wywar z krwawnika pospolitego 'Achillea millefolium'.
Często jednak musimy sięgać po drastyczniejsze metody walki z owadami, gdyż okazuje się, że pomimo naszych starań owady wygrywają, a raczej to my dajemy im za wygraną. Często sprawdzone metody walki u naszych sąsiadów u nas nie działają.
Czemu tak jest?
Dzieję się tak ponieważ, wystarczy popełnić błąd polegający na pominięciu właściwego terminu oprysku lub określeniu złej dawki oprysku. W efekcie takich błędów szkodnik, który czas oprysku przesiedział np. pod liściem (odporność behawioralna) może wyjść z ukrycia i zupełnie bezpiecznie przystąpić do konsumpcji i rozmnażania.
W licznej populacji szkodnika zwykle znajdują się osobniki, które dysponują jakimś przypadkowym (normalnie niepotrzebnym) przystosowaniem, pozwalającym zneutralizować szkodliwe działanie trucizny, takie osobniki dają początek populacji odpornej na zastosowaną truciznę.
Jeżeli nic nie pomaga to zawsze można sięgnąć po drastyczniejsze metody, pod spodem więcej informacji o sposobach, oraz kiedy i czym prowadzić opryski przeciwko szkodnikom.
SZKODNIKI ŻYJĄCE NA LIŚCIACH (IGŁACH) TUJ.
1) Misecznik tujowiec Parthenolecanium fletcheri.
Misecznik tujowiec (Parthenolecanium fletcheri) to jeden z najczęściej występujących szkodników atakujących tuje. Szkodnik ten może poważnie osłabić rośliny, szczególnie te rosnące w niesprzyjających warunkach, prowadząc do ich zamierania i deformacji. Jego obecność często sprzyja rozwojowi grzybów sadzakowych, które dodatkowo pogarszają stan roślin, wpływając na ich estetykę i zdrowie.
Cykl rozwojowy: Misecznik tujowiec (Parthenolecanium fletcheri) to szkodnik, który najczęściej atakuje tuje, szczególnie odmiany o zagęszczonych pędach, takie jak 'Danica' i 'Hoseri'. Wiosną dorosłe samice żerują na pędach, a latem pojawiają się larwy. W wyniku ich żerowania pędy zaczynają zamierać, a łuski tui pokrywają się rosą miodową wydzielaną przez szkodnika. Lepka wydzielina sprzyja rozwojowi grzybów sadzakowych, które tworzą czarną warstwę grzybni na powierzchni pędów.
Grzyby sadzakowe: Grzyby sadzakowe to grupa grzybów epifitycznych, które rozwijają się na powierzchni łusek tui, pokrywając je czarną warstwą grzybni. Ta warstwa ogranicza dostęp igieł do światła słonecznego, co negatywnie wpływa na proces fotosyntezy i w efekcie osłabia roślinę, przyczyniając się do jej zamierania. Zainfekowane pędy wyglądają bardzo nieestetycznie, co dodatkowo wpływa na zdrowie i wygląd rośliny.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Szkodnik preferuje rośliny osłabione lub zaniedbane, szczególnie te rosnące w zacienionych i wilgotnych miejscach. Nadmierna wilgoć, niedostatek światła oraz brak odpowiedniej pielęgnacji, w tym niewłaściwe nawożenie i zbyt rzadkie przycinanie, sprzyjają rozwojowi misecznika oraz grzybów sadzakowych.
Zapobieganie i zwalczanie: Najważniejsze działania prewencyjne obejmują regularne monitorowanie roślin oraz wczesne wykrywanie obecności szkodników. Misecznika można zwalczać w okresie wylęgu larw, od lipca do września, stosując preparaty olejowe. Zastosowanie ich na przedwiośniu niszczy zimujące formy szkodnika. Warto również systematycznie usuwać zainfekowane pędy, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się infekcji.
Środki ochrony: Stosowanie ekologicznych preparatów olejowych w przedwiośniu jest skuteczne w eliminacji zimujących form misecznika, a także bezpieczne dla środowiska. W okresie wegetacji, przy silnym ataku, można sięgnąć po insektycydy, jednak ich stosowanie powinno być ograniczone, aby nie niszczyć owadów pożytecznych.
Dobre praktyki ogrodnicze: Regularne przycinanie pędów w celu zapewnienia lepszej cyrkulacji powietrza oraz usuwanie zainfekowanych gałązek jest istotne w profilaktyce. Dbanie o zdrowie roślin poprzez właściwe nawożenie i podlewanie wzmacnia ich odporność na ataki szkodników i chorób.
Obserwacje po zabiegach: Po zastosowaniu oprysków oraz przycięciu zainfekowanych pędów można zaobserwować poprawę stanu roślin w ciągu kilku tygodni. Czarne naloty grzybów sadzakowych znikają po usunięciu grzybni, a rośliny odzyskują dostęp do światła. W przypadku silnych infekcji, konieczne może być powtórzenie oprysków, a w przypadku zaawansowanej infekcji usunięcie całych roślin, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się grzyba i szkodnika.
2) Mszyca - miodownica żywotnikowa Cinara cupressi.
Miodownica żywotnikowa jest szkodnikiem, który może poważnie wpłynąć na zdrowie tuj. Jej obecność może prowadzić do osłabienia roślin i sprzyjać rozwojowi grzybów sadzakowych.
Cykl rozwojowy: Szkodnik ten wydziela rosę miodową – stąd nazwa mszycy "miodownica". Rosa miodowa jest doskonałą pożywką dla grzybów sadzakowych, które ograniczają dostęp igieł (liści) do światła słonecznego, co wpływa na zmniejszenie efektywności fotosyntezy. Miodownica zimuje w formie jaj, a larwy wylęgają się na początku maja. Wykrycie miodownicy żywotnikowej nie jest łatwe, ponieważ żeruje ona wewnątrz tui, najczęściej na korze lub grubszych pędach – barwa mszycy zlewa się z kolorem kory.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Mszyce są bardziej aktywne w ciepłych, wilgotnych warunkach. Wysoka temperatura i wilgotność sprzyjają szybkiemu rozmnażaniu, co może prowadzić do szybkiej infestacji roślin.
Zapobieganie i zwalczanie: Tuje należy opryskać preparatem owadobójczym – do tego celu stosujemy insektycydy. Aby zniszczyć zimujące jaja, oprysk należy wykonać wczesną wiosną lub jesienią, gdy temperatura otoczenia nie może być mniejsza niż 12 °C. Warto również stosować mydło potasowe o zapachu czosnku jako metodę odstraszania mszyc.
Środki ochrony: Preparaty owadobójcze powinny być stosowane zgodnie z zaleceniami producenta. Regularne monitorowanie roślin i ich zdrowia pozwala na szybsze wykrycie infestacji.
Dobre praktyki ogrodnicze: Zaleca się regularne przeglądanie tuj, aby szybko zauważyć oznaki infestacji. Warto również zadbać o odpowiednie warunki wzrostu roślin, aby były one mniej podatne na ataki szkodników. Można również wprowadzić naturalnych wrogów mszyc, takich jak biedronki, które będą pomagać w regulacji ich populacji.
Obserwacje po zabiegach: Po zastosowaniu oprysków oraz przy odpowiedniej pielęgnacji roślin, można oczekiwać poprawy ich stanu zdrowia w ciągu kilku tygodni. Regularne monitorowanie może pomóc w ocenie skuteczności działań i wczesnym wykrywaniu kolejnych ataków owadów.
3) Mszyca - miodownica cyprysikowa Cinara cupressivora.
Miodownica cyprysikowa to szkodnik, który atakuje głównie żywotnik wschodni, ale niejednokrotnie obserwuje się jej obecność także na żywotnikach zachodnich, w tym na popularnych odmianach, takich jak tuja Brabant i tuja Szmaragd. Jej obecność na tujach może prowadzić do osłabienia roślin i negatywnie wpływać na ich kondycję.
Cykl rozwojowy: Skupiska mszyc, zarówno bezskrzydłych, jak i uskrzydlonych, wysysają soki z rośliny, co prowadzi do brązowienia i zasychania pędów. Zimują w formie jaj, które wylęgają się na początku wiosny, co sprawia, że ich wczesne wykrycie jest kluczowe dla skutecznego zwalczania. Miodownica cyprysikowa wydziela lepką rosę miodową, co sprawia, że pędy pokrywają się nieestetyczną substancją. Lepka substancja wydzielana przez miodownicę sprzyja rozwojowi grzybów sadzakowych, które pokrywają pędy czarną warstwą grzybni. Ogranicza to dostęp igieł do światła słonecznego, co prowadzi do zmniejszenia efektywności fotosyntezy i dalszego osłabienia roślin.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Ciepłe i wilgotne warunki sprzyjają rozwojowi mszyc, a także ich szybkiemu rozmnażaniu. W okresach wysokiej temperatury i wilgotności ryzyko infestacji roślin wzrasta.
Zapobieganie i zwalczanie: Aby zniszczyć zimujące jaja miodownicy, należy wykonać oprysk preparatem owadobójczym (insektycydem) wczesną wiosną lub jesienią, gdy temperatura otoczenia nie spada poniżej 12 °C. Do odstraszania mszyc skuteczne jest również mydło potasowe o zapachu czosnku, które można stosować w ogrodzie.
Środki ochrony: Zalecam regularne stosowanie insektycydów zgodnie z zaleceniami producenta. Warto również monitorować stan roślin, aby szybko wykryć obecność mszyc.
Dobre praktyki ogrodnicze: Regularne przeglądanie tuj oraz utrzymywanie ich w dobrym stanie zdrowotnym zmniejsza ryzyko infestacji. Należy również unikać uszkodzeń roślin w trakcie pielęgnacji.
Obserwacje po zabiegach: Po zastosowaniu środków ochrony oraz odpowiedniej pielęgnacji roślin można oczekiwać ich poprawy w ciągu kilku tygodni. Należy jednak regularnie monitorować rośliny, aby szybko reagować na ewentualne nawroty owadów.
4) Przędziorek sosnowiec Oligonychus ununguis.
Przędziorek sosnowiec to szkodnik, który rzadziej atakuje tuje, preferując takie iglaki jak cyprysiki, jodły, a w szczególności świerki. Niemniej jednak, gdy przędziorek zaatakuje tuje, może to prowadzić do znacznych uszkodzeń roślin.
Cykl rozwojowy: Przędziorek sosnowiec powoduje powstawanie żółtych mozaikowatych plam na łuskach tui, które z czasem szarzeją, brązowieją i opadają. Na pędach można również zauważyć charakterystyczne, drobne, bursztynowe jajeczka szkodnika. Przędziorek wytwarza także charakterystyczne pajęczynki, które są widoczne na zainfekowanych roślinach. Lepka substancja wydobywająca się podczas żerowania przędziorka może sprzyjać rozwojowi grzybów sadzakowych, które pokrywają łuski i ograniczają dostęp do światła słonecznego, co wpływa na zmniejszenie efektywności fotosyntezy. Infekcje przędziorkiem mogą prowadzić do ogólnego osłabienia rośliny, co objawia się zahamowaniem wzrostu, zniekształconymi pędami i zmniejszoną gęstością igliwia.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Przędziorki rozwijają się w ciepłych i suchych warunkach, co sprawia, że ich populacja może szybko rosnąć, zwłaszcza w miesiącach letnich.
Zapobieganie i zwalczanie: Skuteczna walka z przędziorkiem polega na stosowaniu insektycydów. Opryski należy przeprowadzać na początku okresu wylęgania się larw, aby zminimalizować ich populację przed wytworzeniem pajęczyn. Najlepszym czasem na zabieg są miesiące maj i czerwiec, kiedy to szkodnik jest najbardziej aktywny.
Środki ochrony: Zaleca się stosowanie preparatów owadobójczych, które skutecznie zwalczają przędziorka. Ważne jest, aby opryski były przeprowadzane w odpowiednim czasie, aby zapewnić maksymalną skuteczność.
Dobre praktyki ogrodnicze: Regularne monitorowanie stanu roślin oraz utrzymywanie ich w dobrej kondycji zdrowotnej zmniejsza ryzyko infestacji przędziorkiem. Zaleca się również unikanie przesuszenia gleby, co może sprzyjać rozwojowi tego szkodnika. Warto również zwrócić uwagę na naturalnych drapieżników przędziorka, takich jak złotooki, biedronki czy roztocza drapieżne, które mogą pomóc w kontrolowaniu jego populacji.
Obserwacje po zabiegach: Po zastosowaniu insektycydów i odpowiednich zabiegów pielęgnacyjnych można zauważyć poprawę stanu roślin. Regularne kontrole pomogą w szybkiej reakcji na ewentualne nawroty pajęczaków.
SZKODNIKI ŻYJĄCE W ŁODYGACH, POD KORĄ I W GAŁĘZIACH TUJ.
Cechą wspólną tych owadów jest drążenie tuneli w wewnątrz rośliny, w ten sposób przyczyniając się do przerwania ciągłości tkanek, a zatem ścieżek transportowych, poprzez które roślina transportuje wodę i składniki odżywcze.
Szkodniki atakują przede wszystkim drzewa osłabione chorobami grzybowymi, rosnące w warunkach stresu wodnego, gdy rośliny naprzemiennie tracą i odzyskują turgor lub zostają zaatakowane i uszkodzone przez żery foliofagów, innych owadów wyspecjalizowanych w zjadaniu liści.
5) Licinek tujowiaczek Argyresthia thuiella.
Licinek tujowiaczek ('Argyresthia thuiella') to szkodnik, który może powodować znaczne uszkodzenia tui, zwłaszcza w okresie wiosennym. Choć jego gąsienice nie są groźne dla zdrowych roślin, ich żerowanie w tkankach gałązek prowadzi do zamierania wierzchołków. Zrozumienie cyklu życia tego motyla oraz sposobów jego zwalczania jest kluczowe dla ochrony tui w ogrodzie. W miesiącach takich jak kwiecień czy maj u tui zaatakowanej przez tego szkodnika może wystąpić zamieranie wierzchołków.
Objawy: Gąsienice tego szkodnika mają kolor zielony i żerują w środku gałązek. Po przepoczwarzeniu się licinek tujowiaczek staje się motylem. Obecność gąsienic można zauważyć po wyżeraniu tkanki roślinnej, co prowadzi do brązowienia i opadania wierzchołków.
Cykl rozwojowy: W okresie od maja do czerwca przenosi się on na inne rośliny. Warto zauważyć, że cykl życia tego motyla jest powiązany z klimatem, dlatego ich populacja może wzrastać w sprzyjających warunkach pogodowych.
Zwalczanie: Nie ma skutecznej metody walki z tymi owadami środkami niechemicznymi. Główne zabiegi ochronne należy wykonać na przełomie lipca i sierpnia, w okresie lotu motyli.
Czas zabiegu: Wtedy przeprowadzamy dwa opryski w odstępie dziesięciodniowym, do tego celu stosujemy preparaty owadobójcze zwane insektycydami. Konieczne jest także niszczenie gąsienic z chwilą ich pojawienia się, co ma miejsce w około miesiąc po odlocie motyli.
Naturalne metody zwalczania: Warto zwrócić uwagę na naturalnych drapieżników, takich jak złotooki czy biedronki, które mogą pomóc w kontrolowaniu populacji licinka tujowiaczka.
Monitoring: Regularne monitorowanie stanu roślin pozwala na wczesne wykrywanie infestacji oraz skuteczne reagowanie na pojawiające się zagrożenia.
6) Licinek jałowcowiaczek Argyresthia trifasciata.
Licinek jałowcowiaczek to groźny szkodnik, którego larwy drążą tunele w pędach wierzchołkowych roślin, co prowadzi do wykrzywienia i usychania pędów. Szkodnik ten może znacząco osłabić zdrowie jałowców i innych roślin iglastych, co czyni go poważnym zagrożeniem w ogrodzie.
Cykl rozwojowy: Larwy tego szkodnika drążą tunele w pędach wierzchołkowych, co początkowo powoduje wykrzywienie pędów, a następnie ich usychanie. Aby się upewnić, należy przełamać uschniętą gałązkę – prawdopodobnie będzie krucha i uschnięta w środku. Formą dorosłą owada jest motyl, który pojawia się w połowie maja, czasami od początku do końca maja. Samice składają jaja na pędach wierzchołkowych, z których po upływie trzech czterech tygodni wylęgają się larwy. Od listopada do połowy grudnia gąsienice budują kokon, w którym zimują.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Licinek jałowcowiaczek preferuje ciepłe i wilgotne warunki, które sprzyjają jego rozwojowi, co czyni go szczególnie aktywnym w miesiącach letnich.
Zapobieganie i zwalczanie: Nie ma skutecznej metody walki z tymi owadami środkami niechemicznymi. Główne zabiegi ochronne należy wykonać na przełomie lipca i sierpnia, w okresie lotu motyli. Wtedy przeprowadzamy dwa opryski w odstępie dziesięciodniowym, stosując preparaty owadobójcze zwane insektycydami. Konieczne jest także niszczenie gąsienic z chwilą ich pojawienia się, co ma miejsce w około miesiąc po odlocie motyli.
Dobre praktyki ogrodnicze: Regularne monitorowanie stanu roślin oraz dbanie o ich kondycję zdrowotną może pomóc w zapobieganiu infestacji przez tego szkodnika. Zaleca się również utrzymywanie odpowiednich warunków wilgotnościowych w ogrodzie.
Obserwacje po zabiegach: Po zastosowaniu insektycydów i odpowiednich zabiegów pielęgnacyjnych można zauważyć poprawę stanu roślin. Regularne kontrole pomogą w szybkiej reakcji na ewentualne nawroty infestacji.
WAŻNA DYGRESJA:
Istnieją wyraźne różnice pomiędzy licinkiem jałowcowiaczkiem a licinkiem tujowiaczkiem. Oto główne różnice pomiędzy tymi dwoma gatunkami:
Licinek jałowcowiaczek: Jego larwy drążą tunele w wierzchołkowych pędach.
Licinek tujowieczek: Jego larwy żerują w gałązkach.
Licinek jałowcowiaczek: Żerowanie larw prowadzi do wykrzywienia i usychania pędów wierzchołkowych.
Licinek tujowieczek: Larwy także powodują usychanie pędów, ale dodatkowo prowadzą do zamierania wierzchołków, co jest specyficzne dla tego gatunku.
Oba gatunki mają różne terminy wylęgania się larw i przekształcania się w formy dorosłe.
Licinek jałowcowiaczek: jest aktywny od połowy maja do końca maja.
Licinek tujowieczek: pojawia się w okresie od końca kwietnia do początku czerwca.
7) Dumek jałowcowy 'Ovalisia festiva', 'Palmar festiva', 'Lamprodila festiva' (Buprestidae) rodzina Bogatkowate.
Dumek jałowcowy to owad, który jest powszechnie spotykany w południowej Europie, aż do Południowego Tyrolu. Dorosły osobnik osiąga długość od 6 do 12 milimetrów i może mieć kolor zielony lub rzadziej żółtozielony, z charakterystycznymi niebieskimi czułkami. Cechą wyróżniającą tego owada są liczne plamy, które mogą różnić się kształtem i rozmieszczeniem, co sprawia, że łatwo go rozpoznać wśród innych chrząszczy.
Cykl rozwojowy: Dumek jałowcowy składa jaja na roślinach, z których po kilku tygodniach wylęgają się larwy. Larwy żerują na pędach, drążąc tunele, co prowadzi do ich osłabienia i może skutkować usychaniem. Warto zwrócić uwagę na okres wylęgania się larw, który ma miejsce w sprzyjających warunkach pogodowych, co może wpływać na intensywność infestacji. Owad ten może być mylony z innymi chrząszczami z rodziny Bogatkowate, ale wyróżnia się swoimi cechami morfologicznymi, w tym niebieskimi plamami na przedpleczu i pokrywach.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Dumek jałowcowy preferuje ciepłe i wilgotne warunki, co sprzyja jego rozwojowi i migracji. Przywóz chrząszcza z sadzonkami z szkółek ogrodniczych może zwiększać jego obecność w ogrodach, a jego populacja może szybko rosnąć, szczególnie w miesiącach letnich, gdy warunki są najbardziej sprzyjające.
Zapobieganie i zwalczanie: Aby skutecznie zwalczać dumka jałowcowego, należy stosować odpowiednie insektycydy. Ważne jest przeprowadzanie zabiegów ochronnych na początku sezonu, kiedy owady są najbardziej aktywne. Rekomendowane jest monitorowanie stanu roślin przed i po zastosowaniu środków ochrony roślin, co pozwoli ocenić ich skuteczność.
Środki ochrony: Zaleca się korzystanie z preparatów owadobójczych, które są efektywne w zwalczaniu dumka jałowcowego. Opryski powinny być przeprowadzane w odpowiednim czasie, aby maksymalizować ich skuteczność. Ważne jest również, aby przestrzegać instrukcji producentów dotyczących dawkowania i czasu aplikacji, aby uniknąć ewentualnych uszkodzeń roślin.
Dobre praktyki ogrodnicze: Regularne monitorowanie stanu roślin i ich kondycji zdrowotnej jest kluczowe w walce z dumkiem jałowcowym. Warto także dbać o odpowiednie nawodnienie, aby ograniczyć ryzyko infestacji. Utrzymywanie roślin w dobrym stanie zdrowotnym poprzez odpowiednie nawożenie i pielęgnację może pomóc w zwiększeniu ich odporności na szkodniki.
Obserwacje po zabiegach: Po zastosowaniu insektycydów oraz innych zabiegów pielęgnacyjnych można zauważyć poprawę stanu roślin. Regularne kontrole stanu roślin pomogą w szybkiej reakcji na ewentualne nawroty szkodnika, a także w ocenie skuteczności przeprowadzonych zabiegów.
8) Kornik Phloeosinus aubei (Scolytidae) Kornikowate, korniki - podrodzina chrząszczy z rodziny ryjkowcowatych.
Kornik 'Phloeosinus aubei' to szkodnik, który występuje na całym świecie, w szczególności w strefach, gdzie rosną drzewa. Jego masowe pojawianie się może wyrządzać ogromne szkody w drzewostanach, zwłaszcza w roślinach z rodziny cyprysowatych (Cupressaceae), takich jak jałowce (Juniperus), cyprysiki (Chamaecyparis), cyprysy (Cupressus) oraz żywotniki (Tuja).
Cykl rozwojowy: Dorosłe chrząszcze osiągają wielkość około 2-2,5 mm. Po złożeniu jaj w szczelinach kory, larwy wylęgają się i żerują w bielu, drążąc nieregularnie zakrzywione chodniki, które mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń roślin. Zaatakowane pędy z czasem zmieniają kolor na czerwonawy, co jest oznaką postępującej degradacji rośliny. W miarę jak larwy się rozwijają, pędy stają się coraz bardziej osłabione, a ich usychanie prowadzi do obumierania.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Kornik 'Phloeosinus aubei' preferuje rośliny osłabione, co czyni je bardziej podatnymi na infestacje. W warunkach wilgotnych i ciepłych jego populacja może szybko rosnąć, co zwiększa ryzyko masowego pojawienia się. Dodatkowo, korniki żyją głównie na drewnie porażonym grzybami, co czyni je bardziej aktywnymi w obszarach, gdzie obecne są choroby roślin.
Zapobieganie i zwalczanie: Aby skutecznie walczyć z kornikiem, ważne jest stosowanie zarówno insektycydów, jak i fungicydów, ponieważ P. aubei jest wektorem patogenów, w tym raka cyprysowego (Seiridium cardinale). Opryski roślin fungicydami są kluczowe w zwalczaniu grzybów, które współwystępują z tym szkodnikiem. Opryski należy przeprowadzać w odpowiednich terminach, aby zminimalizować ryzyko infestacji.
Środki ochrony: Zalecam stosowanie preparatów owadobójczych, które skutecznie zwalczają kornika. Ważne jest, aby dokładnie przestrzegać instrukcji producentów dotyczących stosowania tych środków. Regularne monitorowanie stanu roślin i ich ochrony przed patogenami, zwłaszcza po wystąpieniu chorób, jest kluczowe w utrzymaniu zdrowia drzew.
Dobre praktyki ogrodnicze: Dbanie o zdrowie roślin poprzez odpowiednie nawożenie, nawadnianie oraz usuwanie chorych części roślin może znacząco wpłynąć na zmniejszenie ryzyka infestacji. Regularne kontrole i monitorowanie obecności szkodników pozwala na szybką reakcję, co jest kluczowe dla zachowania równowagi w ogrodzie.
Obserwacje po zabiegach: Po zastosowaniu insektycydów i fungicydów, ważne jest, aby regularnie obserwować stan roślin. Skuteczne leczenie powinno prowadzić do poprawy ich kondycji, a systematyczne kontrole pomogą w szybkim reagowaniu na ewentualne nawroty szkodnika oraz ocenie skuteczności przeprowadzonych działań ochronnych
9) Kozulka kolcokrywka 'Pogonocherus hispidus' (Cerambycidae) gatunek chrząszcza z rodziny kózkowatych.
Kozulka kolcokrywka 'Pogonocherus hispidus' to chrząszcz z rodziny kózkowatych, który występuje powszechnie w różnych biotopach, takich jak lasy, parki, sady i ogrody. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się owadem pożytecznym, ze względu na to, że dorosłe osobniki zjadają larwy oligofagiczne żerujące na liściach, jego larwy powodują znaczne szkody w roślinach.
Cykl rozwojowy: Kozulka kolcokrywka ma długość ciała wynoszącą od 4 do 6 mm i wykazuje największą aktywność od marca do lipca. Dorosłe owady charakteryzują się licznymi wyrostkami na grzbietowej części przedtułowia. Czułki nieco przekraczają długość ciała, co jest typowe dla tego gatunku. Na pierwszej parze skrzydeł (pokrywach) można zauważyć jasny pas, który jest łukowato wygięty na brzegach przednim i tylnym, a pokrywy zakończone są pojedynczym zębem. Po złożeniu jaj, larwy wykluwają się i żerują pod cienką korą, drążąc płytkie kręte chodniki, co prowadzi do osłabienia roślin.
Warunki sprzyjające rozwojowi: Kozulka kolcokrywka preferuje wilgotne i ciepłe warunki, które sprzyjają rozwojowi zarówno dorosłych osobników, jak i larw. Obecność osłabionych lub chorych roślin sprawia, że są one bardziej narażone na atak tego szkodnika, co może prowadzić do wzrostu jego populacji. Kozulka kolcokrywka Pogonocherus hispidus roznosi (przewozi) roztocza na swoim grzbiecie, zdjęcie poniżej.
Zapobieganie i zwalczanie: Aby skutecznie zwalczać kozulkę kolcokrywkę, zaleca się stosowanie insektycydów, które działają na larwy drążące pod korą. Ważne jest, aby opryski przeprowadzać w okresie największej aktywności szkodnika, co zazwyczaj przypada na miesiące od marca do lipca. Należy także monitorować stan roślin, aby szybko reagować na ewentualne infestacje.
Środki ochrony: W celu ochrony roślin przed kózką kolcokrywką warto stosować preparaty owadobójcze, które skutecznie eliminują zarówno dorosłe osobniki, jak i larwy. Należy pamiętać o zachowaniu odpowiednich terminów aplikacji, aby maksymalizować efektywność zabiegów.
Dobre praktyki ogrodnicze: Regularne monitorowanie stanu zdrowia roślin, usuwanie chorych części oraz dbanie o ich kondycję zdrowotną mogą pomóc w zapobieganiu infestacji kózką. Utrzymywanie odpowiednich warunków wilgotności i nawożenia wpływa korzystnie na ich odporność na szkodniki.
Obserwacje po zabiegach: Po zastosowaniu środków ochrony roślin, ważne jest, aby systematycznie obserwować ich stan. Skuteczne leczenie powinno prowadzić do poprawy kondycji roślin, a regularne kontrole pomogą w szybkiej reakcji na ewentualne nawroty infestacji oraz w ocenie skuteczności przeprowadzonych zabiegów.
Podsumowanie co robić z owadami drążącymi tunele.
Można próbować walczyć z tym szkodnikami za pomocą insektycydów. Jeżeli owady zostaną wykryte w początkowej fazie ataku
a populacje nie będą duże to możemy opryskać roślinę odpowiednim insektycydem działającym dogłębnie.
Pamiętając o właściwym dozowaniu chemii, aby nie wywołać niechcianego objawu fitotoksyczności.
Gdy dana populacja się rozrośnie, wówczas rośliny zaatakowane przez np. korniki są praktycznie nie do uratowania i należy je wówczas wyciąć i spalić.
PRAKTYCZNA UWAGA:
W zwalczaniu szkodników, takich jak korniki czy kozulki, skuteczne może być zastosowanie insektycydów. Kluczowe jest, aby owady zostały wykryte w początkowej fazie ataku, ponieważ wczesne działania mogą zapobiec dalszemu rozprzestrzenieniu się infestacji. W przypadku niewielkich populacji można skutecznie opryskać roślinę odpowiednim insektycydem o działaniu dogłębnym, co pozwoli na ochronę zdrowych części rośliny.
Ważne jest, aby pamiętać o odpowiednim dozowaniu środków chemicznych, aby uniknąć niepożądanych efektów fitotoksyczności, które mogą zaszkodzić roślinom. Przed przystąpieniem do stosowania jakichkolwiek środków ochrony roślin, warto dokładnie zapoznać się z instrukcją ich użycia oraz zwrócić uwagę na wskazania dotyczące bezpieczeństwa.
Dodatkowo, regularne monitorowanie stanu roślin oraz ich otoczenia pozwala na wczesne wykrycie szkodników. Obserwacja objawów, takich jak usychające pędy, zmiany w kolorze igieł czy obecność charakterystycznych chodników, może pomóc w szybkiej identyfikacji problemu.
Jeśli populacja szkodników rozrośnie się, rośliny zaatakowane przez korniki stają się praktycznie nie do uratowania. W takim przypadku konieczne może być wycięcie i spalenie zainfekowanych roślin, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenieniu się szkodników na zdrowe rośliny w ogrodzie.
INNE SZKODNIKI TUJ.
10) Pies i kot.
Rozmawiając z klientami o szkodnikach zauważam pewien fakt, mianowicie prawie zawsze klienci wymieniają tylko owady lub grzyby, a przecież do szkodników zaliczymy również zwierzęta domowe np. kota lub psa.
Jeżeli posiadamy zwierzęta domowe, które będą oddawać mocz na nasze tuje to możemy być pewni, że łuski zaczną się przebarwiać i obumierać! Największym problemem są koty, jako zwierzęta terytorialne znaczą swoje terytorium moczem.
Jak chronić tuje przed tymi zwierzętami opisałem w artykule: Błędy w pielęgnacji tui.
11) Gryzonie.
Istnieje jeszcze inna równie groźna grupa szkodników, które mogą szkodzić naszym roślinom, to gryzonie. Najprostszą metodą walki z gryzoniami jest zapobieganie oraz odstraszanie, walka z już mieszkającymi zwierzętami nie bywa taka łatwa.
Jeżeli nie opodal naszych roślin zauważymy otwory wejściowe do jam lub tuneli to możemy być pewni, że właśnie małe gryzonie się zadomowiają lub co gorsza już się zadomowiły.
Zwierzęta te często podgryzają korzenie tui lub budują wśród nich swoje tunele. Przedstawicielami tej grupy mogą być np. nornik polny czy karczownik. Najgroźniejszy będzie niewątpliwie karczownik ze względu na swą wielkość, może przegryzać korzenie nawet dużych drzew.
Karczownik 'Arvicola amphibius'.
Zwierzę to ma wiele nazw np.: karczownik ziemnowodny, polnik ziemnowodny, szczur wodny dawniej także zwany karczownikiem. Jest to gatunek gryzonia z podrodziny karczowników w rodzinie chomikowatych. Zamieszkuje on najczęściej brzegi wód Europy oraz północnej i środkowej Azji, spotykany jest nad wodami, a także na łąkach i polach uprawnych, w lasach oraz w sadach.
Nornik zwyczajny 'Microtus arvalis'.
Zwany również nornikiem polnym lub też polnikiem - gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych. Występuje głównie w suchych siedliskach, najczęściej są to duże pola uprawne, suche łąki, murawy, a nawet wydmy nadmorskie. Ze względu na swoją płodność, którą osiąga już w drugim miesiącu życia może stać się bardzo groźnym szkodnikiem w ogrodzie.
Aby pozbyć się gryzoni z naszych ogrodów nie musimy sięgać od razu po drastyczne metody, niektóre metody są zadziwiająco skuteczne i proste.
Zapobieganie - utrudnimy gryzoniom zamieszkanie w ogrodzie, utrzymując w nim porządek np.:
- Często przekopując ziemię lub poprzez częste koszenie trawników.
- Prowadząc szerokie żywopłoty zachęcimy do zamieszkania w nich niektóre gatunki drapieżników np. jeże 'Erinaceus', oraz ptaki takie jak np. dzierzby 'Lanius'.
- Możemy obsiać grządki gorczycą 'Sinapis' lub koroną cesarską 'Fritillaria imperialis' lub inkarwillą 'Incarvillea', rośliny te będą skutecznie odstraszać gryzonie.
- Pnie drzewek możemy owinąć siatką ochronną, lub posmarować specjalną pastą - dostępną w Polsce jest np. 'Tirep 18 A'.
Odstraszanie.
- Możemy stosować odstraszacze elektroakustyczne, wydają one dźwięki nieprzyjemne dla gryzoni. Jeżeli gryzonie już się zadomowiły, to odstraszacze elektrycznoakustyczne umieszczamy blisko domu i co jakiś czas przestawiamy je w głąb ogrodu wypychając gryzonie ku ogrodzeniu.
- W norach możemy umieszczać świece dymne, uwalniający się z nich dym wypłoszy szkodniki.
- Możemy stosować preparaty zapachowe np. liście czarnego bzu 'Sambucus nigra' wkładając je w otwór norki, gryzonie nie znoszą tego zapachu.
Jeżeli nic nie pomaga to zawsze możemy sięgnąć po drastyczniejsze metody, poniżej opisałem kilka metod.
- Rozstawienie pułapek identycznych jak na szczury. Nie zapominajmy o maskowaniu pułapek np. słomą, do przynęcania możemy użyć np. owies lub kawałki warzyw.
- Rozstawienie kostek parafinowych, kostki te są produkowane na bazie bromadiolonu (substancji czynnej z grupy antykoagulantów) np.'Murin'. Przynętę tę powinniśmy stosować wyłącznie w specjalistycznych karmnikach deratyzacyjnych zabezpieczonych przed niepożądanym otwarciem.
- Zagazowanie przy pomocy fosforku wapnia, 'fumigacje' nor należy przeprowadzać jesienią na niezamarzniętej glebie, w temperaturze powyżej 3 °C np. środkiem 'Polytanol GR'. Zabieg ten zaleca się wykonać jesienią w październiku lub listopadzie, w tym czasie migracja szkodników jest niewielka co przełoży się na wysoką skuteczność tego zabiegu.
Nowość!
Drogi czytelniku czytając ten artykuł, dotarłeś aż tu i myślisz, że masz dość :-), rozumiem to i dlatego postanowiłem pomóc, opracowując plan postępowania ze źle wyglądającymi tujami. Więcej informacji opisałem w artykule Diagnoza oraz plan ratowania tuj.
Poniżej znajdą Państwo informacje o wymaganiach tui takich jak: gleba, nawadnianie, nawożenie, sadzenie a także o prawidłowym rozmieszczeniu i prawidłowej pielęgnacji.
Proszę przeczytać, wszystkie porady - ponieważ z doświadczenia wiem, że ludzie niestety lekceważą i popełniają wiele błędów, czego następstwem są chore lub uschnięte tuje. Tuje są łatwe w pielęgnacji tylko w tedy, jeżeli spełnimy kilka zasadniczych warunków, które to opisałem poniżej.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Opracował
